Widok zawartości stron Widok zawartości stron

News

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Zmarł Profesor Andrzej Pelczar

Z głębokim żalem zawiadamiamy,
że w dniu 18 maja 2010 roku zmarł nagle

Profesor Andrzej Pelczar
wybitny matematyk, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1990-1993.

Profesor Andrzej Pelczar urodził się 12 kwietnia 1937 roku. Jego rodzinnym miastem był Gdańsk, gdzie jego ojciec, Marian Pelczar, położył w latach trzydziestych XX wieku oraz po II wojnie światowej olbrzymie zasługi w krzewieniu i rozwoju kultury polskiej. Jednak od chwili rozpoczęcia studiów matematycznych w 1954 roku, życie i działalność Andrzeja Pelczara było już nierozerwalnie związana z Krakowem i Uniwersytetem Jagiellońskim. Doktorat uzyskał w roku 1964, habilitację w roku 1972, a tytuł profesora w roku 1980. Od roku 1989 roku był profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Andrzej Pelczar był wybitnym matematykiem. Jego najważniejsze osiągnięcia dotyczą teorii układów dynamicznych i równań różniczkowych. Na szczególną uwagę zasługują jego spektakularne wyniki z ogólnej teorii układów dynamicznych, które pozwoliły mu przenieść i pięknie rozwinąć idee jego Mistrza, Profesora Tadeusza Ważewskiego na przypadek równań różniczkowych cząstkowych. Innym bardzo poważnym osiągnięciem było systematyczne i niezwykle oryginalne opracowanie podstaw teorii stabilności na gruncie ogólnych układów dynamicznych. Andrzej Pelczar był autorem licznych podręczników akademickich, w tym dwutomowej monografii z równań różniczkowych, ponad 80 prac naukowych oraz dużej liczby opracowań popularnonaukowych.

Dopiero niedawno zajął się historią matematyki i już w krótkim czasie stał się czołowym specjalistą w zakresie historii matematyki polskiej od XV wieku do chwili obecnej. Olbrzymią zasługą Profesora Pelczara jest przypomnienie postaci wybitnego, lecz jak się okazało – zapomnianego, uczonego działającego w pierwszej połowie XVII wieku Jana Brożka. Kompleksowe prace Profesora Pelczara w tym zakresie zaowocowały powstaniem świetnie udokumentowanej monografii.

Andrzej Pelczar był twórcą Krakowskiej Szkoły Układów dynamicznych. Trzeba tutaj przypomnieć, że w latach powojennych w Krakowie rozwinął swoją działalność Profesor Tadeusz Ważewski, który potrafił przyciągnąć grupę wybitnych uczniów tworząc wraz z nimi znakomity zespół badawczy, który zyskał światowy rozgłos pod nazwą Krakowskiej Szkoły Równań Różniczkowych. Jednak w latach siedemdziesiątych, po śmierci profesorów Ważewskiego, Opiala i Szarskiego oraz odejściu do innych ośrodków profesorów Olecha i Lasoty działalność tej szkoły została znacznie zahamowana. Najmłodszym uczniem Ważewskiego zajmującym się bezpośrednio podstawową tematyką badawczą swojego Mistrza, był Andrzej Pelczar i to na nim spoczął teraz obowiązek odbudowy Szkoły. Profesor Andrzej Pelczar w pełni sprostał temu zadaniu i wykonał go znakomicie. Jego urok osobisty, aktywna, samodzielna działalność naukowa oraz fenomenalny talent do prowadzenia seminariów szybko przyciągnęły dużą grupę uczniów, którzy w trakcie jego piątkowego seminarium, a także jego wykładów poznawali tajniki teorii układów dynamicznych. Swoje ostatnie seminarium Profesor Pelczar poprowadził w piątek 14 maja 2010. Spośród licznej grupy magistrantów oraz 14 wypromowanych doktorów oraz ich uczniów, czterej profesorowie zwyczajni oraz dwaj doktorzy habilitowani nadal traktują teorie układów dynamicznych jako główną dziedziną badań. Nic więc dziwnego, że gdy w 1996 roku, w setną rocznicę urodzin Ważewskiego, Prof. Pelczar zorganizował okolicznościową konferencję, ściągnęła ona do Krakowa plejadę najwybitniejszych specjalistów z układów dynamicznych z całego świata, którzy chcieli się na miejscu przekonać jak funkcjonuje słynna Krakowska Szkoła Układów Dynamicznych.

Andrzej Pelczar by znakomitym organizatorem nauki i edukacji. Od początku swojej działalności na Uniwersytecie Jagiellońskim był niezwykle aktywny; najpierw jako 2 czołowy zawodnik AZS i kolejno piastując różne funkcje, aż do funkcji Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego włącznie, na którą został wybrany w pierwszych wolnych wyborach w 1990 roku. Wybór ten był efektem wzorowej i pełnej poświęcenia działalności w przełomowym okresie stanu wojennego, gdy pełnił z honorem i pożytkiem dla społeczności akademickiej funkcje dyrektora Instytutu Matematyki (1981 – 84, 1987 – 1990) oraz prorektora do spraw studenckich (1984 – 1987).

Od ponad 30 lat Profesor Pelczar był nieprzerwanie członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Matematycznego, piastując przez dwie kadencje w latach 1987 – 1991 funkcję Prezesa Zarządu Głównego. Był jednym z inicjatorów powstanie European Mathematical Society, towarzystwa, które w ostatnich kilkunastu latach prężnie się rozwinęło dorównując niemal słynnemu American Mathematical Society, którego Profesor Pelczar także był członkiem. Profesor Pelczar był Wiceprezesem EMS w latach 1997 – 2000, a w chwili śmierci był członkiem Rady EMS. To dzięki ogromnemu autorytetowi posiadanemu w międzynarodowej społeczności matematycznej, niespożytej energii i osobistemu zaangażowaniu Profesora Pelczara, Kraków w roku 2012 będzie gospodarzem odbywającego się co 4 lata kongres EMS (w finałowej rozgrywce Kraków pokonał Pragę i Wiedeń); Profesor Pelczar przewodniczył Komitetowi Organizacyjnemu.

Profesor Pelczar wykazał się wielką aktywnością w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego. Był (1993-1996) jej wiceprzewodniczącym, a potem przez dwie kadencje (1996-2002) przewodniczył tej Radzie.

Profesor Pelczar był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, pełniąc ostatnio funkcję Dyrektora Wydziału III, Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego. Niektóre inne pełnione aż do śmierci funkcje to: Przewodniczący Komisji Historii PAU, Przewodniczący Rady Archiwum Nauki PAN i PAU, Przewodniczący Rady Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych.

21 kwietnia 2010 Profesor Pelczar otrzymał zaszczytny tytuł: honorowego profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Andrzej Pelczar był dobrym, szlachetnym Człowiekiem. Pomimo wielu imponujących osiągnięć i zaszczytów, których dostąpił, Profesor Andrzej Pelczar nie stracił kontaktu z rzeczywistością, co w podobnych przypadkach, niestety, często się zdarza. Był On osobą, z którą można było porozmawiać swobodnie na wszystkie niemal tematy, a można się było przy tym różnić poglądami i spokojnie o tym dyskutować. Miał rozległe zainteresowania i szeroką wiedzę ogólną; o wielu sprawach potrafił bardzo zajmująco i dowcipnie opowiadać. I, co najważniejsze, był niesłychanie życzliwy innym, osobą, do której wielokrotnie zwracano się o radę i pomoc w trudnych sprawach zawodowych, a także w sprawach osobistych, nieraz dramatycznych, i który zawsze starał się takiej pomocy udzielić – najczęściej skutecznie. Zmarł nagle w 18 maja 2010 roku. Pozostawił po sobie wielką pustkę.

Cześć Jego pamięci.

Msza święta żałobna zostanie odprawiona w poniedziałek, 24 maja br. o godz. 12.00 w Kolegiacie św. Anny, ceremonie pogrzebowe odbędą się tego samego dnia na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie o godz. 13.40.

Nekrolog od władz Uniwersytetu Jagiellońskiego i społeczności akademickiej
Nekrolog od Wydziału Matematyki i Informatyki UJ

Trzygodzinny wywiad z Profesorem. (Jeden z wywiadów przeprowadzonych w ramach projektu "Pamięć Uniwersytetu" realizowanego przez Oddział Dokumentacji Audiowizualnej Archiwum UJ - Kronika Filmowa UJ.)

Data opublikowania: 18.05.2010
Osoba publikująca: Leszek Śliwa
Uniwersytet Jagielloński

Widok zawartości stron Widok zawartości stron