Jedna z dwóch kobiet, pochowanych w opactwie ojców benedyktynów w Tyńcu w XII w., była prawdopodobnie ciemną blondynką o brązowych oczach. Do takich wniosków doszli antropolodzy i genetycy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych oraz uniwersytetu w Rotterdamie. Badacze są również w stanie określić kolor oczu i włosów innych postaci historycznych.

Zakład Antropologii UJ od lat 60-tych ubiegłego stulecia współpracuje z opactwem ojców benedyktynów w Tyńcu. Naukowcy wcześniej opracowali szczątki dwóch opatów - "złotego" i "ołowianego". Nazwę zyskali od rodzaju zabytków, jakimi zostali obdarzeni w momencie pochówku. Jednak najbardziej sensacyjnych odkryć dokonano na przestrzeni ostatnich trzech lat, gdy badaniami zostały objęte szkielety domniemanych opatów i zakonników pochowanych pod posadzką klasztoru.

- W trakcie analiz anatomo-antropologicznych stwierdzono jednoznacznie, że wśród osób pochowanych w obrębie klasztoru znajdowały się szczątki dwóch kobiet. Celem potwierdzenia płci zwróciliśmy się o pomoc do dr. hab. Wojciecha Branickiego, genetyka z Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie, pracownika Zakładu Genetyki i Ewolucjonizmu UJ. Ekspertyza genetyczna potwierdziła wyniki badań antropologicznych. Pochówki kobiet w obrębie klasztorów męskich zdarzały się rzadko, jednakowoż występowały. Mogły to być osoby z najbliższej rodziny bądź darczyńcy. Przy okazji oceny płci metodami genetyki eksperymentalnej udało się z dużym prawdopodobieństwem ustalić pigmentację oczu i włosów jednej z kobiet – informuje dr hab. Henryk Głąb, kierownik Zakładu Antropologii UJ. Dodaje, że pracownicy Zakładu są w trakcie przygotowywania monografii dotyczącej kondycji biologicznej benedyktynów tynieckich w czasach historycznych.

Ustalenie koloru oczu i włosów tajemniczej kobiety z Tyńca umożliwił HIrisPlex, system do analiz ludzkiego materiału genetycznego (DNA), który wspólnie opracowali naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych oraz uniwersytetu w Rotterdamie. Test powstał na potrzeby kryminalistyki, ale okazało się, że może z powodzeniem być wykorzystywany w archeologii.

Dr hab. Wojciech Branicki przyznaje, że naukowcy są w stanie ustalić cechy wyglądu innych historycznych postaci. Po zbadaniu DNA gen. Władysława Sikorskiego, pochodzącego z jego zęba, ustalono, że gen. miał niebieskie oczy i jasne włosy. Wyniki badań potwierdziły informacje znane z zapisków historycznych.