Archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego pracują w Tell el-Murra od 2008 roku. Osada jest położona w północno-wschodniej części Delty Nilu w niedalekim sąsiedztwie innego stanowiska z tego samego okresu – Tell el-Farcha.

Tell el-Murra to niewielkie wzgórze, kryjące pozostałości starożytnej osady, założonej ponad 5500 lat temu. W wyniku trwającego tutaj ponad 1300 lat osadnictwa, w konsekwencji konstruowania w tym samym miejscu kolejnych budynków wykonanych z cegły suszonej, powstało wzniesienie (tell), które teraz sięga kilku metrów powyżej poziomu pól uprawnych.

Wykopaliska w Tell el-Murra wykonane w kwietniu i maju tego roku przeprowadzono głównie w północno-wschodniej części stanowiska, zajmowanej przez osadę. Celem prac było potwierdzenie wysuwanych na podstawie wcześniejszych prac przypuszczeń dotyczących okresu, w jakim zamieszkane było stanowisko.

- Dzięki tegorocznym pracom rozstrzygnęliśmy, że badana przez nas część osady zamieszkana była w okresie Starego Państwa (III – VI dynastia), a więc w czasach, kiedy na położonej w okolicach współczesnego Kairu nekropolii memfickiej wznoszono wielkie piramidy – wyjaśnia kierownik badań, dr Mariusz Jucha z Zakładu Archeologii Egiptu i Bliskiego Wschodu UJ.

W trakcie wykopalisk odsłonięto pozostałości budynków o charakterze mieszkalno-gospodarczym. Na szczególną uwagę, zdaniem archeologów, zasługuje duża liczba pomieszczeń wykonanych na planie okręgu. Były to silosy do magazynowania zboża. Największy spośród nich, wykonany z suszonych cegieł, liczył ok. 3,5 m średnicy. W ich pobliżu odsłonięto również budynki złożone z prostokątnych pomieszczeń.

- Nadal nie jest dla nas jasne, co spowodowało, iż mieszkańcy Tell el-Murra opuścili to miejsce pod koniec okresu Starego Państwa. Dlaczego osada, której początki na podstawie wyników uzyskanych w poprzednich sezonach wykopaliskowych określono na ok. 3500 p.n.e., została porzucona po prawie 1300 latach istnienia? – zastanawia się dr Mariusz Jucha.

Budynki wznoszone pod koniec istnienia osadnictwa w Tell el-Murra są zdecydowanie skromniejsze w porównaniu ze starszymi konstrukcjami. Również obszar zajmowany przez osadę były wówczas o wiele mniejszy.

- Wydaje się, iż pierwsze oznaki kryzysu, którego przyczyny jak na razie trudno jednoznacznie określić, pojawiły się zapewne już o wiele wcześniej, mianowicie w okresie wczesnodynastycznym, I –II dynastia – stwierdza kierownik badań.

Z nieznanych powodów zmniejszyły się wówczas rozmiary osady. Prawdopodobnie wtedy opuszczona została jej południowo-zachodnia część, a teren ten przeznaczono na miejsce chowania zmarłych. Ci z mieszkańców, którzy pozostali na miejscu wznosili swoje domostwa jedynie w części północnej oraz wschodniej stanowiska.

Archeolodzy będą próbowali wyjaśnić te wątpliwości. Najważniejsze będzie dla nich przebadanie w kolejnych sezonach pozostałości osady poprzedzającej okres Starego Państwa, które znajdują się poniżej przebadanych w tym roku budynków.

Badacze z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego kontynuowali również badania w obrębie przylegającego do osady cmentarzyska. Odkryli pochówki z okresu wczesnodynastycznego. Na szczególną uwagę zasługuje nietypowy pochówek w ceramicznej trumnie, podobnej do tych znalezionych w Tell el-Murra w latach ubiegłych.

- Wykorzystywanie ceramicznych trumien nie było powszechną praktyką stosowaną na innych stanowiskach w Delcie. Ich występowanie w Tell el-Murra wskazuje na istnienie różnic nawet pomiędzy blisko położonymi osadami, a jednocześnie rodzi pytanie o przyczyny zaobserwowanej odmienności – uważa dr Mariusz Jucha.

Informacje na temat badań dostępne są na oficjalnej stronie projektu badawczego murra.pl

(PAP)