Czy jedyną korzyścią, jaką niesie ze sobą znajomość języków obcych jest możliwość porozumienia się z osobami z innych kręgów kulturowych?

„Skutkiem ubocznym znajomości dwóch lub więcej języków i częstego posługiwania się nimi jest trening specjalnych mechanizmów w umyśle. Pomaga nam to w wielu czynnościach, które pozornie nie mają z językiem wiele wspólnego" – tłumaczy dr Zofia Wodniecka z Instytutu Psychologii UJ, która kieruje zespołem zajmującym się badaniem wpływu dwujęzyczności na sposób, w jaki działa umysł.

Statystycznie rzecz biorąc osoby dwujęzyczne są bardziej twórcze, lepiej niż jednojęzyczne koncentrują się na wykonywanych zadaniach, szczególnie wtedy, gdy w otoczeniu pojawiają się bodźce, które innym mogłyby przeszkadzać. Lepiej też potrafią poradzić sobie z wykonywaniem kilku czynności w tym samym czasie. Mało tego! Kanadyjscy naukowcy zaobserwowali niedawno, że u osób, które używają na co dzień dwóch języków, statystycznie o cztery lata później, niż u osób jednojęzycznych, pojawiają się oznaki demencji starczej.

Z badań prowadzonych m.in. przez zespół z UJ wynika, że w umyśle osoby dwujęzycznej zawsze są aktywne oba znane jej języki, bez względu na to, którym się w danej chwili posługuje. Specjalny mechanizm umożliwia użycie jednego z nich, podczas gdy drugi zostaje wyhamowany. Najprawdopodobniej częste użycie tego mechanizmu prowadzi do lepszej kontroli podejmowanych działań, którą zaobserwowano u osób dwujęzycznych, choć nie ma na to jeszcze twardych dowodów.

Poznanie wspomnianych zależności, a także odkrycie innych skutków dwujęzyczności, jest przedmiotem intensywnych badań zespołu pod kierownictwem dr Wodnieckiej. „Rejestrujemy m.in. zmiany, jakie zachodzą w umyśle i mózgu w trakcie intensywnego używania drugiego języka. W tym celu posługujemy się metodami eksperymentalnymi, m.in. pomiarem aktywności elektrycznej mózgu – metodą potencjałów wywołanych, związanych ze zdarzeniem. Dzięki tym badaniom powinniśmy zbliżyć się do odpowiedzi na pytanie, czy częste posługiwanie się dwoma językami stanowi prawdziwą przyczynę lepszej kontroli umysłu, zaobserwowanej u osób dwujęzycznych" – tłumaczy dr Wodniecka.

Badania prowadzone są dzięki subsydium uzyskanemu z Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w programie FOCUS, a także grantom MNiSW.

Więcej informacji na temat badań prowadzonych na UJ znajduje się w najnowszym PROJEKTORZE JAGIELLOŃSKIM wydanym przez CITTRU.