- Tym razem skupiliśmy się na niezadokumentowanej wcześniej części stanowisk z zespołu osadniczego kultury Pueblo z XIII wieku. Do tej pory dla tych miejsc istniały jedynie schematyczne plany sprzed kilkudziesięciu lat. Nasza ekspedycja wykonała szczegółowe rysunki, fotografie - również w technice fotogrametrii. Dodatkowo, na wybranych stanowiskach, zastosowaliśmy nieinwazyjną metodę geofizyczną - mówi szef projektu, dr Radosław Palonka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Badania te mają bardzo duże znaczenie dla poznania faktycznej wielkości badanych osad, których pozostałości w postaci kamiennej architektury dziś widoczne są w większości jedynie w niszach skalnych w stromych ścianach kanionów. Dzięki pracy uniwersyteckich archeologów dotychczasowy pogląd na ich temat należy poddać korekcie.

- Zwłaszcza badania geofizyczne wykazały, że zasięg osad w skupisku osadniczym wokół Castle Rock Pueblo nie ograniczał się jedynie do wnętrz nisz i alków skalnych, ale duża część osad znajdowała się także poza wnętrzami nisz skalnych, na stokach lub małych wypłaszczeniach. Obszar niektórych z nich bywał w rzeczywistości prawie dwukrotnie większy niż zasięg widocznych dzisiaj ruin - mówi dr Radosław Palonka.

Tegoroczny sezon przyniósł także odkrycie licznych przykładów sztuki naskalnej, w tym malowideł i petroglifów, nieznanych wcześniej archeologom amerykańskim i służbie parku Canyons of the Ancients National Monument, na terenie którego prowadzone są badania. Wśród nich są przedstawienia ze stanowiska The Gallery w Rock Creek Canyon ukazujące trójkątne i trapezoidalne postacie malowane białym i czerwonym kolorem z rękoma spuszczonymi wzdłuż tułowia lub wzniesionymi do góry w geście tzw. oranta. Jedna z postaci ma słabo zachowany pióropusz, który archeolodzy ujrzeli dopiero po analizie zdjęć za pomocą programów graficznych i odpowiednich filtrów.

W ostatnim dniu badań, obok jednego ze stanowisk, odkryto cały skalny panel z przedstawieniami geometrycznymi, m.in. spiralami, liniami czy prostokątnymi wgłębieniami. Charakterystyczne są w tym miejscu podłużne, głębokie nacięcia przez niektórych badaczy amerykańskich uważane za miejsca ostrzenia siekier. Jednak zdaniem jednego z uczestników ekspedycji - doktoranta Jakuba Nawrota - są to ślady po ostrzeniu narzędzi, które mogły służyć do wykonywania petroglifów.

W tym roku naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego udali się również na tereny oddalone o kilkanaście kilometrów poza ich koncesję badawczą. Na zaproszenie amerykańskiego archeologa Vince'a McMillana przeprowadzili badania geofizyczne w obrębie stanowiska, którego charakterystycznym elementem jest wysoki na kilka i długi na ponad 126 metrów skalny klif prawie w całości pokryty petroglifami i w niektórych miejscach malowidłami.

- Badania geofizyczne miały odpowiedzieć na zasadnicze pytanie, czy pod powierzchnią ziemi znajdują się ślady konstrukcji i budynków, ponieważ bardzo zastanawiającym jest fakt istnienia ogromnej ilości przykładów petroglifów datowanych na różne okresy i jednocześnie brak śladów osadnictwa na powierzchni ziemi. Wstępne analizy dały odpowiedź pozytywną i być może w przyszłym roku w najbardziej obiecujących miejscach przeprowadzimy wykopaliska – mówi szef wyprawy do Kolorado.

Wyjazd na badania był okazją dla studentów do poznawania współczesnej kultury Indian Pueblo, potomków badanych przez nich kultur sprzed 800 lat oraz historii i zwyczajów innych plemion z Południowego Zachodu USA. Żacy odwiedzili rezerwat Indian Ute, który położony jest kilka kilometrów od terenu badań. Członkowie polskiej ekipy badawczej uczestniczyli w uroczystościach plemiennych oraz wzięli udział w projekcie koedukacyjnym z uczniami szkoły średniej znajdującej się w rezerwacie. Studenci uczestniczyli również w szkoleniach z zakresu analizy i sposobów konserwacji oraz przechowywania zabytków archeologicznych w laboratoriach ośrodka archeologicznego Crow Canyon Archaeological Center oraz Bureau of Land Management, które współpracują przy polskim projekcie.

(PAP)